Giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập có hiệu lực không?

Giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập có hiệu lực không? Người chưa thành niên có tự mình thực hiện giao dịch dân sự được không?

Tóm tắt câu hỏi:

Luật sư tư vấn: 

Công ty TNHH Tư vấn LawKey Việt Nam cảm ơn anh/chị đã tin tưởng khi gửi câu hỏi đến LawKey. Với thắc mắc của anh/chị, luật sư LawKey tư vấn như sau:

Một số vấn đề pháp lý liên quan

Người chưa thành niên

Điều 21 Bộ luật dân sự 2015 (BLDS) quy định về người chưa thành niên như sau:

– Người chưa thành niên là người chưa đủ mười tám tuổi.

– Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi do người đại diện theo pháp luật của người đó xác lập, thực hiện.

– Người từ đủ sáu tuổi đến chưa đủ mười lăm tuổi khi xác lập, thực hiện giao dịch dân sự phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý, trừ giao dịch dân sự phục vụ nhu cầu sinh hoạt hàng ngày phù hợp với lứa tuổi.

– Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự, trừ giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản, động sản phải đăng ký và giao dịch dân sự khác theo quy định của luật phải được người đại diện theo pháp luật đồng ý.

Đại diện theo pháp luật của cá nhân

Điều 136 BLDS quy định về những người là người đại diện theo pháp luật của cá nhân gồm:

– Cha, mẹ đối với con chưa thành niên.

– Người giám hộ đối với người được giám hộ. Người giám hộ của người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi là người đại diện theo pháp luật nếu được Tòa án chỉ định.

– Người do Tòa án chỉ định trong trường hợp không xác định được người đại diện theo quy định nêu trên.

– Người do Tòa án chỉ định đối với người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự.

Xem thêm: Khái niệm đại diện và phân loại đại diện theo Bộ luật dân sự 2015

Điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự

Giao dịch dân sự là hợp đồng hoặc hành vi pháp lý đơn phương làm phát sinh, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự.

Giao dịch dân sự có hiệu lực khi có đủ các điều kiện sau đây:

– Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;

– Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;

– Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

Hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.

Lưu ý, Giao dịch dân sự không có một trong các điều kiện nêu trên thì vô hiệu, trừ trường hợp BLDS có quy định khác.

Giao dịch dân sự vô hiệu do người chưa thành niên xác lập, thực hiện

Điều 125 BLDS quy định giao dịch dân sự vô hiệu do người chưa thành niên xác lập, thực hiện như sau:

– Khi giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập, thực hiện thì theo yêu cầu của người đại diện của người đó, Tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu nếu theo quy định của pháp luật giao dịch này phải do người đại diện của họ xác lập, thực hiện hoặc đồng ý, trừ trường hợp dưới đây:

+ Giao dịch dân sự của người chưa đủ sáu tuổi, người mất năng lực hành vi dân sự nhằm đáp ứng nhu cầu thiết yếu hàng ngày của người đó;

+ Giao dịch dân sự chỉ làm phát sinh quyền hoặc chỉ miễn trừ nghĩa vụ cho người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi, người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự với người đã xác lập, thực hiện giao dịch với họ;

+ Giao dịch dân sự được người xác lập giao dịch thừa nhận hiệu lực sau khi đã thành niên hoặc sau khi khôi phục năng lực hành vi dân sự.

Đối chiếu với tình huống của anh/chị

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 21 BLDS, A mới 16 tuổi được xác định là người chưa thành niên và thuộc vào trường hợp “Người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi tự mình xác lập, thực hiện giao dịch dân sự”.

Căn cứ Khoản 1 Điều 125 BLDS quy định: “Khi giao dịch dân sự do người chưa thành niên, người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi hoặc người bị hạn chế năng lực hành vi dân sự xác lập, thực hiện thì theo yêu cầu của người đại diện của người đó, Tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu nếu theo quy định của pháp luật giao dịch này phải do người đại diện của họ xác lập, thực hiện hoặc đồng ý”

Điều 125 BLDS loại trừ 3 trường hợp giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập, thực hiện không bị vô hiệu Lawkey đã nêu ở trên. Tuy nhiên, trường hợp A bán xe máy không thuộc các trường hợp ngoại lệ mà điều luật quy định, do đó, giao dịch dân sự của A vẫn bị vô hiệu.

Theo quy định tại Khoản 1 Điều 136 BLDS, B là cha đối với con 16 tuổi chưa thành niên sẽ là người đại diện theo pháp luật của A. Do đó, việc A bán chiếc xe máy mà không có sự đồng ý của ông B là trái với quy định của pháp luật. Ông B có thể yêu cầu tòa án tuyên bố giao dịch đó vô hiệu trong vòng 02 năm kể từ ngày B biết A tự mình xác lập, thực hiện giao dịch bán xe máy.

Trên đây là nội dung Giao dịch dân sự do người chưa thành niên xác lập có hiệu lực không? Lawkey gửi đến bạn đọc. Nếu có thắc mắc, vui lòng liên hệ Lawkey.

Xem thêm: Giao dịch dân sự liên quan đến bất động sản của người chưa thành niên