VI PHẠM CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN VÀ CHẾ TÀI LIÊN QUAN

Hiện nay, trong quá trình thanh tra, kiểm tra thuế, các Đoàn kiểm tra thuế cũng thường quan tâm tới lĩnh vực kế toán, từ đó nảy sinh ra các vấn đề sai phạm trong lĩnh vực kế toán có thể dẫn chiếu một số vấn đề như:

Áp dụng sai quy định về chữ viết; chữ số trong kế toán; Áp dụng sai quy định về đơn vị tiền tệ trong kế toán; Áp dụng sai quy định về kỳ kế toán; Áp dụng sai chế độ kế toán mà đơn vị thuộc đối tượng áp dụng…
Hiện nay, khung khổ pháp lý về hoạt động kế toán cơ bản đã hoàn thiện và nghiêm khắc tuy nhiên cũng cần có nhiều lưu ý cụ thể về vấn đề này.

Vi phạm chế độ kế toán là gì?

Khái niệm

Là các sai phạm xảy ra trong các hoạt động kế toán được phát hiện trong quá trình thanh tra, kiểm tra.

Văn bản pháp luật quy định

Bộ luật Hình sự 2015

Nghị định số 41/2018/NĐ-CP ngày 12/3/2018 của Chính phủ quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực kế toán, kiểm toán độc lập

Chế tài xử lý vi phạm chế độ kế toán

• Chế tài hình sự

Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017) có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2018 đã dành riêng một điều quy định về tội vi phạm về chế độ kế toán gây hậu quả nghiêm trọng. Cụ thể:
Điều 221 Bộ luật Hình sự 2015 quy định:

Điều 221. Tội vi phạm quy định của Nhà nước về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng

1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn thực hiện một trong những hành vi sau đây, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm: 

a) Giả mạo, khai man, thỏa thuận hoặc ép buộc người khác giả mạo, khai man, tẩy xóa tài liệu kế toán;

b) Dụ dỗ, thỏa thuận hoặc ép buộc người khác cung cấp, xác nhận thông tin, số liệu kế toán sai sự thật;

c) Để ngoài sổ kế toán tài sản của đơn vị kế toán hoặc tài sản liên quan đến đơn vị kế toán

d) Hủy bỏ hoặc cố ý làm hư hỏng tài liệu kế toán trước thời hạn lưu trữ theo quy định của Luật kế toán;

đ) Lập hai hệ thống sổ kế toán tài chính trở lên nhằm bỏ ngoài sổ kế toán tài sản, nguồn vốn, kinh phí của đơn vị kế toán.

2. Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm:

a) Vì vụ lợi;

b) Có tổ chức;

c) Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt;

d) Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng.

Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.

• Chế tài hành chính

Các hình thức xử phạt được quy định trong Nghị định 41 gồm:

Hình thức cơ bản:

a) Cảnh cáo;

b) Phạt tiền.

Hình thức bổ sung tùy theo tính chất, mức độ vi phạm:

a) Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề dịch vụ kế toán, Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán trong thời gian từ 03 tháng đến 06 tháng;

b) Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán, kiểm toán trong thời gian từ 01 tháng đến 12 tháng;

c) Đình chỉ việc tổ chức cập nhật kiến thức trong thời gian từ 01 tháng đến 03 tháng;

d) Tịch thu tang vật vi phạm hành chính.

Một số vi phạm cơ bản như sau:

Đối với hành vi vi phạm trong công tác kế toán:

Mức phạt từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000

a) Áp dụng sai quy định về chữ viết; chữ số trong kế toán;

b) Áp dụng sai quy định về đơn vị tiền tệ trong kế toán;

c) Áp dụng sai quy định về kỳ kế toán;

d) Áp dụng sai chế độ kế toán mà đơn vị thuộc đối tượng áp dụng.

Đối với vi phạm quy định về chứng từ kế toán

Mức phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng

a) Mẫu chứng từ kế toán không có đầy đủ các nội dung chủ yếu theo quy định;

b) Tẩy xóa, sửa chữa chứng từ kế toán;

c) Ký chứng từ kế toán bằng mực màu đỏ, mực phai màu;

d) Ký chứng từ kế toán bằng đóng dấu chữ ký khắc sẵn;

đ) Chứng từ chi tiền không ký theo từng liên.

Mức phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng

a) Lập chứng từ kế toán không đủ số liên theo quy định của mỗi loại chứng từ kế toán;

b) Ký chứng từ kế toán khi chưa ghi đủ nội dung chứng từ thuộc trách nhiệm của người ký;

c) Ký chứng từ kế toán mà không đúng thẩm quyền;

d) Chữ ký của một người không thống nhất hoặc không đúng với sổ đăng ký mẫu chữ ký;

đ) Chứng từ kế toán không có đủ chữ ký theo chức danh quy định trên chứng từ;

e) Không dịch chứng từ kế toán bằng tiếng nước ngoài ra tiếng Việt theo quy định;

g) Để hư hỏng, mất mát tài liệu, chứng từ kế toán đang trong quá trình sử dụng.

Mức phạt từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng

a) Giả mạo, khai man chứng từ kế toán nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;

b) Thỏa thuận hoặc ép buộc người khác giả mạo, khai man chứng từ kế toán nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;

c) Lập chứng từ kế toán có nội dung các liên không giống nhau trong trường hợp phải lập chứng từ kế toán có nhiều liên cho một nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh;

d) Không lập chứng từ kế toán khi nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh;

đ) Lập nhiều lần chứng từ kế toán cho một nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh;

e) Thực hiện chi tiền khi chứng từ chi tiền chưa có đầy đủ chữ ký của người có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về kế toán.

Đối với các hành vi vi phạm quy định về sổ kế toán:

Mức phạt từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng

a)Sổ kế toán không được ghi đầy đủ theo các nội dung chủ yếu theo quy định;

b)Sửa chữa sai sót trên sổ kế toán không theo đúng phương pháp quy định;

c)Không in sổ kế toán ra giấy sau khi khóa sổ trên phương tiện điện tử đối với các loại sổ kế toán phải in ra giấy theo quy định.

Mức phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng

a)Không thực hiện việc mở sổ kế toán vào đầu kỳ kế toán năm hoặc từ ngày thành lập đơn vị kế toán;

b)Không có chứng từ kế toán chứng minh các thông tin, số liệu ghi trên sổ kế toán hoặc số liệu trên sổ kế toán không đúng với chứng từ kế toán;

c)Thông tin, số liệu ghi trên sổ kế toán của năm thực hiện không kế tiếp thông tin, số liệu ghi trên sổ kế toán năm trước liền kề hoặc sổ kế toán ghi không liên tục từ khi mở sổ đến khi khóa sổ;

d)Không thực hiện việc khóa sổ kế toán trong các trường hợp mà pháp luật quy định phải khóa sổ kế toán.

Mức phạt từ 20.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng

a)Hủy bỏ trước hạn hoặc cố ý làm hư hỏng sổ kế toán;

b)Để ngoài sổ kế toán tài sản, nợ phải trả của đơn vị hoặc có liên quan đến đơn vị nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự…

Đối với hành vi vi phạm quy định về tài khoản kế toán:

Mức phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng

a)Hạch toán không đúng nội dung quy định của tài khoản kế toán;

b)Thực hiện sửa đổi nội dung, phương pháp hạch toán của tài khoản kế toán hoặc mở thêm tài khoản kế toán thuộc nội dung phải được Bộ Tài chính chấp thuận mà chưa được chấp thuận.

c) Ngoài ra, sẽ phạt tiền từ 10-20 triệu đồng đối với hành vi không thực hiện đúng hệ thống tài khoản kế toán đã được Bộ Tài chính ban hành hoặc chấp thuận.

Đối với hành vi vi phạm quy định về bảo quản, lưu trữ tài liệu kế toán:

Mức phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng

a)Lưu trữ tài liệu kế toán không đầy đủ theo quy định;

b)Bảo quản tài liệu kế toán không an toàn, để hư hỏng, mất mát tài liệu trong thời hạn lưu trữ;

c)Sử dụng tài liệu kế toán trong thời hạn lưu trữ không đúng quy định;

d)Không thực hiện việc tổ chức kiểm kê, phân loại, phục hồi tài liệu kế toán bị mất mát hoặc bị hủy hoại.

Mức phạt từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng

a)Hủy bỏ tài liệu kế toán khi chưa hết thời hạn lưu trữ theo quy định của Luật Kế toán nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự;

b)Không thành lập Hội đồng tiêu hủy, không thực hiện đúng phương pháp tiêu hủy và không lập biên bản tiêu hủy theo quy định khi thực hiện tiêu hủy tài liệu kế toán

Có thể nói, các chế tài xử phạt ngày càng có xu hướng tăng về mức độ, nhằm răn đe đối với các vi phạm về lĩnh vực kế toán nói chung và những người làm công tác kế toán nói riêng.

Hiện nay không ít xảy ra các trường hợp làm hỏng, hủy bỏ hoặc cố ý làm hư hỏng tài liệu kế toán trước thời hạn lưu trữ theo quy định của Luật Kế toán…

Với những vi phạm này, bên cạnh những hình phạt hành chính, các cán bộ kế toán còn phải chịu hình phạt nghiêm khắc theo quy định của Bộ luật Hình sự. Một số ví dụ cụ thể như một số vụ án đã được đưa ra công khai xét xử: bị cáo Huỳnh Nguyễn Quế Trâm (trú tại huyện Phú Giáo, tỉnh Bình Dương), nguyên kế toán Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Bình Phước với tội danh “Tham ô tài sản” theo điểm a, khoản 4, Điều 278, Bộ luật Hình sự; bị cáo Hoàng Thị Phương Lan (quận Đống Đa, Hà Nội) về tội “Tham ô tài sản”, theo khoản 4, Điều 278 – Bộ luật Hình sự;

Do vậy, việc nắm vững các quy định tại Luật Kế toán, Bộ luật Hình sự, Luật Ngân sách Nhà nước… là rất quan trọng để tránh vướng vào vòng lao lý.

Trên đây là nội dung về vi phạm chế độ kế toán và chế tài liên quan theo quy định của pháp luật. Nến bạn mới thành lập doanh nghiệp  hay có nhu cầu sử dụng dịch vụ kế toán – thuế của Lawkey vui lòng liên hệ:

Công ty TNHH tư vấn LawKey Việt Nam

Địa chỉ: Phòng 1605 tầng 16 tòa nhà B10B, Nguyễn Chánh, Trung Hòa, Cầu Giấy, Hà Nội

Điện thoại:(024).665.65.366                      Hotline: 0967.59.1128

Email: contact@lawkey.vn                      Facebook: LawKey – Chìa khoá pháp luật