Một số điểm mới trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Một số điểm mới trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) kể từ ngày 01/07/2016 LawKey xin gửi tới bạn đọc như sau:

Về hệ thống văn bản quy phạm pháp luật

Khác với Luật BHVBQPPL 2008, Luật BHVBQPPL 2015 không quy định hình thức thông tư liên tịch giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ và chỉ thị của Ủy ban nhân dân các cấp. Đối với nghị quyết liên tịch, chỉ giữ lại hình thức nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội hoặc Chính phủ với Đoàn chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Theo đó, hệ thống văn bản QPPL bao gồm:

– Hiến pháp.

– Bộ luật, luật (sau đây gọi chung là luật), nghị quyết của Quốc hội.

– Pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội; nghị quyết liên tịch giữa Ủy ban thường vụ Quốc hội với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

– Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.

– Nghị định của Chính phủ; nghị quyết liên tịch giữa Chính phủ với Đoàn Chủ tịch Ủy ban trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.

– Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.

– Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.

– Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ; thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước.

– Nghị quyết của Hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp tỉnh).

– Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh.

– Văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt.

– Nghị quyết của Hội đồng nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (sau đây gọi chung là cấp huyện).

– Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện.

– Nghị quyết của Hội đồng nhân dân xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là cấp xã).

– Quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã.

Như vậy, theo quy định trên, kể từ ngày 01/07/2016, các Thông tư liên tịch giữa Bộ và các cơ quan ngang Bộ, chỉ thị của UBND các cấp được ban hành trước khi Luật BHVBQPPL 2015 có hiệu lực, có còn được áp dụng? Các thông tư liên tịch, chỉ thị này vẫn có hiệu lực thi hành theo quy định tại khoản 2 Điều 172 Luật BHVBQPPL 2015: “Thông tư liên tịch giữa các bộ, cơ quan ngang bộ, chỉ thị của Ủy ban nhân dân các cấp là văn bản quy phạm pháp luật được ban hành trước ngày Luật này có hiệu lực thì tiếp tục có hiệu lực cho đến khi có văn bản bãi bỏ hoặc bị thay thế bằng văn bản quy phạm pháp luật khác”.

Về các hành vi bị nghiêm cấm trong xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật

Luật BHVBQPPL 2015 bổ sung quy định về các hành vi bị nghiêm cấm trong việc ban hành các văn bản QPPL. Cụ thể, Điều 14 Luật BHVBQPPL 2015 cấm: Ban hành văn bản QPPL trái với Hiến pháp, trái với văn bản QPPL của cơ quan nhà nước cấp trên; Ban hành văn bản không thuộc hệ thống văn bản QPPL; Ban hành văn bản QPPL không đúng thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục quy định tại Luật này….

Đặc biệt, khoản 4 Điều 14 quy định cấm “Quy định thủ tục hành chính trong thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, thông tư liên tịch giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, quyết định của Tổng Kiểm toán nhà nước, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, quyết định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, văn bản quy phạm pháp luật của chính quyền địa phương ở đơn vị hành chính – kinh tế đặc biệt; nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp huyện, quyết định của Ủy ban nhân dân cấp huyện, nghị quyết của Hội đồng nhân dân cấp xã, quyết định của Ủy ban nhân dân cấp xã, trừ trường hợp được giao trong luật”.

Nếu theo quy định này, những quy định về thủ tục hành chính trong các văn bản QPPL do các đối tượng có thẩm quyền được liệt kê nêu trên đã ban hành, có còn hiệu lực thi hành? Về vấn đề này, khoản 4 Điều 172 Luật BHVBQPPL 2015 quy định như sau “Những quy định về thủ tục hành chính trong văn bản quy phạm pháp luật do cơ quan, người có thẩm quyền quy định tại khoản 4 Điều 14 của Luật này được ban hành trước ngày Luật này có hiệu lực thì tiếp tục được áp dụng cho đến khi bị bãi bỏ bằng văn bản khác hoặc bị thay thế bằng thủ tục hành chính mới”.

Về quy định các trường hợp văn bản QPPL hết hiệu lực

Luật BHVBQPPL 2008 và Luật BHVBQPPL 2015 đều quy định văn bản QPPL hết hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong các trường hợp: Hết thời hạn có hiệu lực đã được quy định trong văn bản; Được sửa đổi, bổ sung hoặc thay thế bằng văn bản quy phạm pháp luật mới của chính cơ quan nhà nước đã ban hành văn bản đó; Bị bãi bỏ bằng một văn bản của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Tuy nhiên, khoản 4 Điều 15 Luật BHVBQPPL 2015 bổ sung thêm trường hợp “Văn bản quy phạm pháp luật hết hiệu lực thì văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết thi hành, văn bản đó cũng đồng thời hết hiệu lực”. Đây là quy định rất mới của Luật BHVBQPPL 2015. Như vậy, kể từ ngày 01/07/2016, các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền không còn băn khoăn, e ngại khi quyết định áp dụng hay không áp dụng các quy định trong một văn bản QPPL quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành mà Văn bản QPPL được dẫn chiếu, hướng dẫn thi hành đã hết hiệu lực.

Trên đây là một số điểm mới của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, Lawkey gửi tới bạn đọc.