NHỮNG ĐIỂM MỚI NỔI BẬT VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC TÒA ÁN NHÂN DÂN TỪ NGÀY 01/7/2025

Những điểm mới nổi bật về cơ cấu tổ chức Tòa án nhân dân từ ngày 01/7/2025

I. Tổng quan về sự thay đổi

Từ ngày 01/7/2025, hệ thống Tòa án nhân dân (TAND) tại Việt Nam chính thức vận hành theo mô hình tổ chức mới theo quy định của Luật Tổ chức TAND sửa đổi. Đây là một trong những bước cải cách quan trọng nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao chất lượng xét xử, chuyên môn hóa thẩm quyền và tăng cường hiệu quả hoạt động tư pháp.

Theo toàn văn Luật số 81/2025/QH15: SỬA ĐỔI, BỔ SUNG MỘT SỐ ĐIỀU CỦA LUẬT TỔ CHỨC TÒA ÁN NHÂN DÂN, khoản 1 Điều 1 Sửa đổi, bổ sung Điều 4 như sau:

“Điều 4. Tổ chức và thẩm quyền thành lập, giải thể các Tòa án nhân dân

1. Tổ chức của Tòa án nhân dân bao gồm:

a) Tòa án nhân dân tối cao;

b) Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố (sau đây gọi là Tòa án nhân dân cấp tỉnh);

c) Tòa án nhân dân khu vực;

d) Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế (sau đây gọi là Tòa án chuyên biệt);

đ) Tòa án quân sự trung ương, Tòa án quân sự quân khu và tương đương, Tòa án quân sự khu vực (sau đây gọi chung là Tòa án quân sự).

2. Thẩm quyền thành lập, giải thể Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực; phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của một số Tòa án nhân dân cấp tỉnh, của Tòa án nhân dân khu vực và Tòa án quân sự được quy định như sau:

a) Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực; quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án nhân dân khu vực theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao;

b) Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của một số Tòa án nhân dân cấp tỉnh đối với yêu cầu hủy phán quyết trọng tài, đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao;

c) Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của một số Tòa án nhân dân khu vực giải quyết vụ việc phá sản; vụ việc dân sự, kinh doanh, thương mại, vụ án hành chính về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao;

d) Ủy ban Thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể và quy định về phạm vi thẩm quyền theo lãnh thổ của Tòa án quân sự quân khu và tương đương, Tòa án quân sự khu vực theo đề nghị của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao sau khi thống nhất với Bộ trưởng Bộ Quốc phòng.”.

==> Như vậy so với trước đây hệ thống TAND tại Việt Nam tổ chức theo mô hình 4 cấp, thì từ thời điểm nói trên, hệ thống được tái cấu trúc theo mô hình 3 cấp gồm:

  1. Tòa án nhân dân tối cao;
  2. Tòa án nhân dân cấp tỉnh (bao gồm các tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương);
  3. Tòa án nhân dân khu vực.

    Đồng thời, một Tòa án chuyên biệt mới được thành lập tại Trung tâm tài chính quốc tế, và hệ thống Tòa án quân              sự vẫn được giữ nguyên.

II. So sánh cơ cấu tổ chức Tòa án trước và sau khi sửa đổi

Tiêu chíTrước 01/7/2025Sau 01/7/2025
Số cấp tòa án4 cấp: Tòa tối cao, Tòa cấp cao, Tòa tỉnh, Tòa huyện3 cấp: Tòa tối cao, Tòa tỉnh, Tòa khu vực
Tòa án cấp trung gianCó Tòa án nhân dân cấp caoBỏ Tòa án nhân dân cấp cao
Tòa án cấp huyệnCó Tòa án nhân dân cấp huyện/quận/thị xã/thành phố thuộc tỉnhBỏ cấp huyện, thay bằng Tòa án nhân dân khu vực
Tòa chuyên biệt sơ thẩmCó 3 loại: Hành chính, Sở hữu trí tuệ, Phá sảnBỏ hình thức này, lồng ghép vào tòa khu vực hoặc giao cho tòa tỉnh xử lý theo phân công chuyên môn
Tòa án chuyên biệt mớiKhông cóBổ sung: Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế
Tòa án quân sựTồn tại đầy đủ các cấp: Trung ương, quân khu, khu vựcGiữ nguyên

III. Phân tích các điểm mới nổi bật

1. Tinh gọn hệ thống tổ chức Tòa án

Việc loại bỏ Tòa án cấp cao và cấp huyện giúp rút gọn một tầng trung gian, giảm bớt tình trạng phân mảnh về thẩm quyền, nhân sự và cơ sở vật chất. Thay vào đó, mô hình Tòa án nhân dân khu vực được thành lập trên cơ sở sáp nhập các Tòa án cấp huyện liền kề, nhằm sử dụng hiệu quả nguồn lực xét xử, tạo điều kiện chuyên môn hóa theo lĩnh vực.

2. Chuyên môn hóa thẩm quyền xét xử

Thay vì thành lập Tòa sơ thẩm chuyên biệt riêng lẻ (như trước đây với án hành chính, sở hữu trí tuệ, phá sản), mô hình mới giao cho một số Tòa án nhân dân cấp khu vực hoặc cấp tỉnh thụ lý các vụ việc theo lĩnh vực chuyên sâu. Cụ thể:

  • Một số Tòa án cấp khu vực được giao xét xử vụ phá sản, án dân sự, kinh doanh thương mại, hành chính về sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ.
  • Một số Tòa án cấp tỉnh được giao thụ lý yêu cầu hủy phán quyết trọng tài hoặc đăng ký phán quyết trọng tài vụ việc.

Việc này giúp nâng cao chất lượng xét xử các vụ việc phức tạp, đảm bảo trình độ chuyên môn phù hợp với tính chất từng loại án.

3. Thành lập Tòa án chuyên biệt tại Trung tâm tài chính quốc tế

Đây là một điểm mới đáng chú ý, phù hợp với xu thế quốc tế và yêu cầu xây dựng môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động đầu tư, thương mại, đặc biệt là các giao dịch tài chính quy mô lớn. Tòa án này có chức năng giải quyết nhanh chóng, chuyên sâu các tranh chấp có yếu tố quốc tế, liên quan đến trung tâm tài chính đặc thù.

4. Phân quyền rõ ràng cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội

Trước đây, UBTVQH có thẩm quyền thành lập và giải thể hầu hết các cấp tòa. Theo quy định mới:

  • UBTVQH chỉ còn thẩm quyền thành lập/giải thể Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân khu vực.
  • Phạm vi thẩm quyền lãnh thổ của từng Tòa được quy định cụ thể theo đề nghị của Chánh án TAND Tối cao.
  • Việc phân công xử lý các loại án đặc thù như phá sản, sở hữu trí tuệ, trọng tài được giao định danh cụ thể cho một số Tòa.

==>  Điều này cho thấy tính minh bạch, rõ ràng trong thiết kế hệ thống và tạo cơ sở pháp lý cho việc chuyên môn hóa chức năng.

IV. Tác động tích cực trong thực tiễn thi hành

–  Đối với người dân: Việc sáp nhập cấp huyện về khu vực có thể làm tăng khoảng cách địa lý tiếp cận Tòa án trong ngắn hạn, nhưng đổi lại là chất lượng xét xử được bảo đảm hơn, thời gian giải quyết có thể rút ngắn do chuyên môn hóa và tập trung hóa đội ngũ.

–  Đối với doanh nghiệp: Luật mới tăng cường tính ổn định và tin cậy cho các giao dịch thương mại, đặc biệt trong lĩnh vực trọng tài và sở hữu trí tuệ – những vấn đề doanh nghiệp rất quan tâm trong bối cảnh hội nhập.

–  Đối với hệ thống tư pháp: Việc tái cấu trúc giúp giảm biên chế, tăng hiệu suất, hạn chế trùng lặp thẩm quyền giữa các cấp tòa và phù hợp với xu thế cải cách tư pháp.


Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết “Những điểm mới nổi bật về cơ cấu tổ chức Tòa án nhân dân kể từ ngày 01/07/2025”. Để luôn cập nhật kịp thời tất cả những thay đổi mới nhất của pháp luật, bạn hãy kết nối với Lawkey. Mọi thắc mắc hoặc cần hỗ trợ, xin vui lòng liên hệ với chúng tôi tại Lawkey để được tư vấn và giải đáp nhanh chóng!

 

 

 

Khách hàng nói về chúng tôi

Tôi rất hài lòng về chất lượng dịch vụ tại LawKey - Chìa khóa pháp luật. Các bạn là đội ngũ luật sư, chuyên gia kế toán và tư vấn viên nhiệt thành, đầy bản lĩnh với nghề nghiệp. Chúc các bạn phát đạt hơn nữa trong tương lai.

Anh Toản - CTO Công ty CP công nghệ phân phối Flanet

Đống Đa, Hà Nội
Mình thật sự cảm ơn đội ngũ công ty luật và dịch vụ kế toán LawKey về độ nhiệt tình và tốc độ làm việc. Tôi rất an tâm và tin tưởng khi làm việc với LawKey, đặc biệt là được chủ tịch Hà trực tiếp tư vấn. Chúc các bạn phát triển thịnh vượng và đột phá hơn nữa.

Mr Tô - Founder & CEO MengCha Utd

Đống Đa, Hà Nội
Tôi đã trải nghiệm nhiều dịch vụ luật sư trong quá trình kinh doanh của mình, nhưng thực sự an tâm và hài lòng khi làm bắt đầu làm việc với các bạn LawKey: Các bạn trẻ làm việc rất Nhanh - Chuẩn - Chính xác - Hiệu quả - Đáng tin cậy. Chúc các bạn phát triển hơn nữa.    

Mr Tiến - Founder & CEO SATC JSC

Ba Đình, Hà Nội
Từ khi khởi nghiệp đến nay, tôi sử dụng rất nhiều dịch vụ tư vấn luật, tôi đặc biệt hài lòng với dịch vụ mà LawKey cung cấp cho IDJ Group. Các bạn là đội ngũ chuyên nghiệp, uy tín và hiệu quả. Chúc cho LawKey ngày càng phát triển và là đối tác quan trọng lâu dài của IDJ Group.

Mr Trần Trọng Hiếu - Chủ tịch IDJ Group

Hà Nội
Từ khi khởi nghiệp đến nay, tôi sử dụng rất nhiều dịch vụ tư vấn luật, tôi đặc biệt hài lòng với dịch vụ mà LawKey cung cấp cho IDJ Group. Các bạn là đội ngũ chuyên nghiệp, uy tín và hiệu quả. Chúc cho LawKey ngày càng phát triển và là đối tác quan trọng lâu dài của IDJ Group.

Mr Dương - CEO Dương Cafe

Hà Nội
Tại LawKey, đội ngũ của các bạn rất chuyên nghiệp. Đặc biệt, tôi rất hứng thú khi làm việc với luật sư Huy Hà và kế toán Tân Anh. Các bạn không chỉ cho thấy sự thân thiện mà còn chủ động tìm hiểu giúp đỡ tôi trong công việc. Tôi tin tưởng dịch vụ luật và kế toán của các bạn.

Mr Hưng - CEO Tư vấn du học Bạn Đồng Hành

Việt Nam

Khách hàng tiêu biểu